Tematyka była podobna jak na sierpniowym spotkaniu, prowadzonego jednak w nieco innym otoczeniu, bo na pokładzie barki IRENA i to pod parasolem. Przedmiotem dyskusji były kwestie:
- Lokalizacji Muzeum Odry Fundacji Otwartego Muzeum Techniki, a to w związku z przystąpieniem do opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru pomiędzy Wybrzeżem Juliusza Słowackiego a ulicą Na Grobli, w tym akwenów Ujścia rzeki Oławy i Portu Ujście Oławy,
- Żeglugi śródlądowej - uruchomienia przewozów towarowych po Odrze „skanalizowanej”.
Na wstępie kolega Zbigniew Priebe przekazał do kroniki Bractwa kilka interesujących nasze środowisko materiałów jak np. artykuł o czekających nas reformach w finansowaniu budownictwa wodnego oraz melioracji, artykuł o muzealnych jednostkach w Świnoujściu, o podniesionym alarmie ekologów w związku z planami dalszej kanalizacji Odry i Wisły. Na zakończenie swojego wystąpienia kolega Zbigniew zaapelował o wzięcie udziału w spływie kajakowym „Wokół Wielkiej Wyspy- przez Wrocławskie Śluzy” w dniu 24-09-2016 r. (początek organizowanego przez PTTK spływu godz. 9,30) . Niepokojące jest uaktywnienie się ekologów - przeciwników regulacji rzek, którzy alarmują, że plany inwestycji wodnych są bardzo groźne dla przyrody. Wg oceny kolegi Ryszarda Majewicza wypowiedzi te nie są poparte argumentami, które by uzasadniały stanowisko tzw. ekologów. Artykuł „PIS chce wpuścić rzeki w kanał” (autor; Adam Wajrak) w gazecie „wyborcza.pl” wymaga jednak odpowiedzi w postaci kontrartykułu i powinien on być merytoryczną oceną podnoszonych przez autora obaw o skutki planowanych inwestycji wodnych w Polsce.
Ad. 1. Profesor Stanisław Januszewski przedstawił ponownie promowaną przez FOMT lokalizację Muzeum Odry we Wrocławiu i zaapelował do członków bractwa o szerokie, wśród mieszkańców Wrocławia, promowanie idei utworzenia na obszarze w widłach Odry i Oławy Otwartego (przestrzennego) Muzeum Odry i zbierania wniosków. FOMT jeszcze raz złoży wniosek do Biura Rozwoju Wrocławia gdyż urzędnicy BRW wniosek złożony przed terminem (16.08. – 7.09.2016) traktują tylko jako opinię. Podobnie traktowane będą pozostałe wnioski złożone przed terminem, tak więc indywidualnie osoby popierające ten pomysł powinny jeszcze raz złożyć swoje wnioski. Rejon Ujścia Oławy jest ostatnim obszarem (wodnolądowym) w centrum Wrocławia, na którym może powstać instytucja kultury i edukacji tak mocno związana z Żeglugą na Odrze jak Muzeum Odry. Nie chcemy też zamknięcia tych akwenów przed łódkami, motorówkami czy żaglówkami, które tam będą mogły swobodnie wpływać i cumować w wolnej przestrzeni wodnej basenu portowego jak i w samym ujściu rzeki Oławy. Miejsca wystarczy i dla zabytkowych obiektów pływających, i dla żeglarzy, i pozostałych wodniaków. Wszyscy będą mile widziani jako goście zwiedzający zabytkowe statki oraz ekspozycje osprzętu żeglownego i urządzeń budownictwa wodnego. Nie wolno nam zmarnować tak cennego miejsca w centrum Wrocławia na cele, które będą służyć tylko wąskiej grupie społecznej! FOMT podejmuje rozmowy w sprawie poparcia idei utworzenia Muzeum Odry w ujściu Rzeki Oławy i w Porcie Ujście Oławy z RZGW, UŻŚ oraz Wojewodą Dolnośląskim. Zostały przygotowane odpowiednie druki – wnioski do pobrania i wpisania swoich danych osobowych. Po podpisaniu wnioski składać można w Biurze Rozwoju Wrocławia (adres na wniosku) lub do FOMT. Zbieranie wniosków nadal trwa.
Ad. 2. Dr Jan Pyś nawiązał do wypowiedzi ministra Marka Grubarczyka o pracach resortu nad konwencją AGN (ang. European Agreement on Main Inland Waterways of International Importance) nazywana również Porozumieniem AGN). Podkreślił jak ważne są w europejskim transporcie śródlądowym polskie drogi wodne. Dostosowanie Odrzańskiej Drogi Wodnej do IV klasy umożliwi pływanie barek o tonażu ekonomicznie wysoce opłacalnym. Umiędzynarodowienie rzeki Odry daje przy tym szansę uzyskania dotacji i kredytów na przebudowę Odry skanalizowanej i dalszego jej stopniowania, a także na budowę kanału Odra - Dunaj. Zlewnia i rzeka Odra leżą na terenie trzech państw UE. Położenie takie może być dla Odry ogromną szansą sprawnego zarządzania i finansowania inwestycji wodnych. Połączenie drogą wodną z południem Europy zwiększy ilość towarów i przeładunków w portach; Szczecin - Świnoujście. Polska jest zainteresowana utworzeniem trójstronnej polsko-czesko-niemieckiej komisji międzynarodowej, która ustalałaby zasady modernizacji, utrzymania i korzystania z rzeki państw zainteresowanych. O umiędzynarodowieniu rzeki Odry wspominał też kolega Witold Samuel, który uczestniczył w Moskwie w naradzie jako doradca techniczny polskiej delegacji. Umiędzynarodowienia domagały się wówczas Czechosłowacja i NRD. Jednak Polska nie wyraziła na to zgody z niezbyt jasnych przyczyn. Należy jedynie żałować, że do tego nie doszło, bo już byśmy pewnie pływali do Morza Czarnego, a Odra miałaby IV klasę na całej długości. Przekazana informacja o planowanych zmianach w zarządzaniu rzekami i powstaniu Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” wzbudza duże zainteresowanie. Od przyszłego roku mają ulec likwidacji; Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej i jego regionalne oddziały. Wszystkie kompetencje tych instytucji przejmie PGW „Wody Polskie”. Zlikwidowane zostaną także Wojewódzkie Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych (podlegały one marszałkom województw). Jest to korzystna zmiana, która pozwoli zapanować nad chaosem w zarządzaniu i finansowaniu inwestycji wodnych. Przykładem wyjątkowej niewydolności obecnego systemu finasowania jest budowa stopnia wodnego „Malczyce”. Jak na razie inwestycja w Malczycach stanęła w miejscu i nie wiadomo kiedy zostaną podjęte roboty budowlane. Są przecieki (po wizycie Wiceministra Środowiska), że może to nastąpić już w tym roku. Zaktualizowane Zbiorcze Zestawienie Kosztów budowy stopnia wodnego w Malczycach oscyluje w granicach 1,4 mld zł. Wpływ na tak znaczący wzrost kosztów budowy stopnia wodnego w Malczycach ma wydana w 2009 roku decyzja środowiskowa, która znacząco poszerzyła zakres zadania np. narzucono konieczność budowy nowej przepławki oraz rozbudowanego systemu nawadniania lasów łęgowych - to tylko dwa przykłady z wielu elementów, jakie dodał ten dokument do zakresu robót budowy stopnia wodnego. Szacuje się, że decyzja środowiskowa z 2009 r. zwiększyła koszt inwestycji o około 40% wartości zadania. Obecnie ocenia się, że na dokończenie budowy stopnia wodnego potrzebne jest jeszcze minimum 300 mln zł. Jeśli uda się zmienić tryb finansowania z rocznego na wieloletni, realizacja tej inwestycji będzie znacznie efektywniejsza. Budowa stopnia wodnego w Malczycach trwa już blisko dwadzieścia lat. Należy dla porównania dodać, że podobne prace na zachodzie Europy trwają 3 lata, a Kanał Bydgoski łopatami zbudowano w niespełna dwa lata, zaś Gliwicki w trzy!
Członkom Bractwa bliska jest opinia, ze od inwestycji w drogi śródlądowe w dużej mierze zależy przyszłość gospodarki polskiej.
Oprac. Władysław Wąsik
