Czy Odra może i czy powinna stać się drogą międzynarodową IV klasy ?

Referat pod takim tytułem w dniu 16.03.2017 r na prośbę Lobbingu Odrzańskiego Stowarzyszenia Katolickiego Civitas Christiana wygłosił pan Prof. dr hab. inż. Marian Mokwa. W referacie Profesor przedstawił techniczny stan obecny, Odrzańskiej Drogi Wodnej koncentrując się głównie na odcinku poniżej stopnia wodnego Brzeg Dolny wybudowanego w roku 1958.

 

Dodać należy, że poniżej Brzegu Dolnego trwa do lat budowa stopnia wodnego Malczyce. Remont stopnia wodnego w Brzegu Dolnym oraz ślamazarna budowa stopnia wodnego Malczyce stały się powodem uruchomienia bardzo  niebezpiecznego procesu - erozji dennej, poniżej budowli hydrotechnicznych. Intensywny proces erozji dennej spowodował powstanie rynny, której głębokość poniżej obiektów hydrotechnicznych sięgała wg. Profesora nawet kilkanaście metrów. Skutki erozji zaznaczyły się, wprawdzie w niewielkim stopniu, aż w Ścinawie. Podejmowano wg. koncepcji Profesora Włodzimierza Parzonki , różne działania, ale skoncentrowano się głównie nad wypełnieniem rynny materiałem kamiennym, którego średnice poszczególnych elementów wahały się od 5 do 14 cm. Wypełnianie rynny, nawet przy braku odpowiednich środków technicznych, zdało egzamin. Proces erozji w znacznym stopniu został zahamowany. Proponowano także zastosowanie metody tzw. bruku dna. Pan Profesor Marian Mokwa w swoim referacie wskazywał również na potrzebę remontu ogromnego systemu regulacyjnego – zwłaszcza ostróg. Zwrócił też uwagę na Odrę graniczną Niemcy – Polska, od ujścia Nysy Łużyckiej do Gozdowic, która wymaga dodatkowych uzgodnień. W referacie stronie niemieckiej odpowiada stan dostosowany do III klasy żeglowności. Wspomniano także o nowych stopniach wodnych Lubiąż, Ścinawa i  ewentualnie dalszych. Jednocześnie wszystkie tego typu działania przy braku wody nie spełnią oczekiwań bowiem Odrzańska Droga Wodna osiągnie tylko III klasę żeglowności. Wrocławska społeczność hydrotechników i miłośników Odry jest odmiennego zdania. Wyraża pogląd, że na Odrze musi być IV klasa żeglowności, III klasa nie rozwiązuje problemu transportu i rozwoju Nadodrza. Zdaniem uczestników spotkania samo myślenie o III klasie żeglowności Odry jest niewłaściwe.

 

Zgodnie z podpisaną przez pana Prezydenta RP umową AGN dotyczącą międzynarodowych dróg wodnych śródlądowych specjalnego znaczenia Odra musi mieć co najmniej IV klasę żeglowności. Zdaniem uczestników spotkania obecnie prowadzone remonty budowli hydrotechnicznych winny odpowiadać parametrom wymaganym dla IV klasy. Szkoda, że w przypadku kanału Gliwickiego jest inaczej. W III klasie, przy modernizacji WWW. utrzymano także śluzę Różankę. Na Odrze swobodnie płynącej konieczny jest remont ostróg, likwidacja przemiałów a także zmiana parametrów łuków. Podnoszone w różnych gremiach problemy braku wody żeglownej można i powinno się rozwiązywać przez właściwie prowadzoną gospodarkę wodną na zbiornikach retencyjnych. Wydaje się, że nieunikniona jest weryfikacja decyzji Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska w sprawie piętrzenia i magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych. W warunkach zachodzących zmian klimatu, w okresie zwiększonej częstości występowania susz i powodzi nie można utrzymywać przez okres od kwietnia do października w zbiornikach minimalnego piętrzenia, tłumacząc to potrzebą ochrony obszarów Natura 2000. Przykładem takiego zbiornika jest zbiornik Mietków wybudowany specjalnie dla potrzeb alimentacji Odry w okresie żeglugi a także ochrony przeciwpowodziowej. Żyją tam rzadkie i zagrożone gatunki ptaków mewy czarnogłowej, rybitwy rzecznej, rybitwy białoczelnej. Moim zdaniem bez problemu dostosowują się one do normalnego piętrzenia, zgodnego z obowiązującą instrukcją .

 

Duże znaczenie dla Odrzańskiej Drogi Wodnej mieć będzie zbiornik Racibórz Dolny. Zakończenie tej inwestycji planowane jest na rok 2020, przy czym istotne jest to, że zbiornik Racibórz będzie zbiornikiem wielofunkcyjnym a nie tylko suchym polderem powodziowym. Odrzańska Droga Wodna korzystać może nie tylko z wód tych zbiorników, lecz z szeregu innych jak: Lubachów na Bystrzycy, Nysa, Otmuchów, Kozielno, Topola na Nysie Kłodzkiej, Turawa na Małej Panwi, Dzierżno Małe na Dramie i  Dzierżno Duże na Kłodnicy. Pod uwagę brać można, w kryzysowych przypadkach, także zbiorniki Słup na Nysie Szalonej i Pilichowice na Bobrze. Odrzańska Droga Wodna zdaniem hydrotechników i lokalnej społeczności winna stać się międzynarodowym szlakiem wodnym łączącym Bałtyk z Morzem Czarnym i Adriatykiem (Kanał Odra-Dunaj-Łaba). Odra może i powinna stać się śródlądowa droga wodną IV klasy żeglowności. 

 

Assoc. prof. dr Alfred Dubicki

 

Ta strona używa plików Cookies. Dowiedz się więcej o celu ich używania i możliwości zmiany ustawień Cookies w przeglądarce. Polityka cookies